Soczewki kontaktowe a nadciśnienie

Podwyższone ciśnienie śródgałkowe stanowi jedno z przeciwwskazań do noszenia soczewek. Bywa ono jednym z kluczowych objawów jaskry, która wyklucza możliwość noszenia szkieł kontaktowych. Zmiany w dnie oka pojawiają się również wskutek nadciśnienia tętniczego (choroby nadciśnieniowej). Czy w tych przypadkach można zakładać soczewki?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Na czym polega nadciśnienie tętnicze?

• Jakie są powiązania pomiędzy nadciśnieniem tętniczym a zmianami w układzie wzroku?

• Na czym polega nadciśnienie wewnątrzgałkowe?

• Czy osoby z nadciśnieniem mogą nosić soczewki kontaktowe?

 

Co warto wiedzieć o nadciśnieniu tętniczym?

Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia (serca i naczyń), której często towarzyszą powikłania wzroku. Nadciśnienie tętnicze dzieli się na pierwotne oraz wtórne (następstwo innych schorzeń). Ciśnienie pierwotne (choroba nadciśnieniowa) najczęściej objawia się pomiędzy 30. i 40. rokiem życia (u jego podłoża stoją uwarunkowania genetyczne, czynniki hormonalne oraz psychoemocjonalne – dokładny mechanizm rozwoju choroby nie jest jeszcze znany).

Ciśnienie 140–159 / 90–99 mm Hg oznacza II stopień nadciśnienia, 160–179 / 100–109 mm Hg II stopień nadciśnienia, a powyżej 180 / ≥ 110 mm Hg III stopień nadciśnienia tętniczego.

W początkowej fazie chorzy nie odczuwają symptomów nadciśnienia tętniczego. W miarę rozwoju choroby, mogą u nich pojawić się bóle głowy, przyspieszone bicie serca, drażliwość.

Nieleczona choroba nadciśnieniowa może prowadzić do:

• nadciśnienia tętniczego chwiejnego – ciśnienie podwyższa się jedynie w sytuacjach stresowych,
• nadciśnienia tętniczego utrwalonego bez zmian narządowych – na tym etapie mogą pojawić się początkowe zmiany na dnie oka,
• nadciśnienia tętniczego utrwalonego z przerostem lewej komory sercowej – występują także zmiany na dnie oka,
• nadciśnienia tętniczego utrwalonego ze zmianami w wielu narządach – m.in. schorzenia serca (zawały, choroba wieńcowa), mózgu (udary), nerek oraz oczu.

Aby zdiagnozować chorobę nadciśnieniową (nadciśnienie pierwotne), wykonuje się nie tylko pomiary ciśnienia tętniczego, ale także RTG klatki piersiowej, badanie EKG oraz badanie dna oka.

Nadciśnienie tętnicze a zmiany w układzie wzroku

Przy nadciśnieniu tętniczym często dochodzi do zmian na dnie oka, które są określane terminem retinopatii nadciśnieniowej. Badanie dna oka pozwala u chorych określić stopień rozwoju nadciśnienia (badanie to analizują nie tylko lekarze okuliści, ale także kardiolog, internista czy neurolog).

W medycynie stosuje się czterostopniowy podział zmian stanu dna oka (według Keitha, Wegenera i Barkera):

I stopień – następuje niewielkie zwężenie naczyń tętniczych dna oka,
II stopień – dochodzi do stwardnienia i zwężenia tętniczek, co powoduje uczucie ucisku na skrzyżowaniu tętniczek,
III stopień – do zwężenia tętniczek dołączają krwotoki śródsiatkówkowe, pojawienie się mikrotętniaków oraz ogniska twarde i ogniska „kłębków waty”,
IV stopień – do objawów stopnia III dołącza obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Taki stan określany jest terminem złośliwego nadciśnienia tętniczego.

Początkowe zmiany w obrębie narządu wzroku, spowodowane nadciśnieniem tętniczym, mogą zostać niezauważone przez pacjenta. Nieleczona choroba powoduje krwotoki śródsiatkówkowe i przedsiatkówkowe, obrzęk siatkówki i zamknięcie naczyń siatkówki. Dochodzi również do zaburzenia nerwu wzrokowego. Pacjent zaczyna odczuwać wyraźne pogorszenie wzroku. W skrajnych przypadkach, dochodzi do zatoru tętnicy środkowej siatkówki lub zakrzepu żyły środkowej siatkówki – w takim przypadku szanse na uratowanie wzroku są niewielkie.

Jakie są przyczyny i objawy nadciśnienia ocznego?

Za nadciśnienie oczne uznaje się wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego powyżej 21 mm Hg. Powstaje ono wskutek niedostatecznego odpływu cieczy wodnistej (płyn, który znajduje się w gałce ocznej). W ten sposób w oku gromadzi się za duża ilość tego płynu, a ciśnienie wewnątrzgałkowe rośnie.

Do przyczyn nadciśnienia ocznego zalicza się:

• zbyt wysoką produkcję płynu wodnistego,
• zaburzenia równowagi pomiędzy ilością płynu wydzielanego i odprowadzanego,
• urazy oka,
• choroby wzroku (m.in. zespół rozproszonego barwnika, choroby rogówki, zespół eksfoliacji).

W szczególnej grupie ryzyka znajdują się osoby powyżej 40. roku życia oraz mające predyspozycje genetyczne do nadciśnienia ocznego, chorujące na cukrzycę i cierpiące na krótkowzroczność.

Nadciśnienie oczne nie daje żadnych objawów zewnętrznych, dlatego ważne są regularne badania okulistyczne. Rutynowe badanie tonometrem pozwala okuliście zdiagnozować problem i podjąć decyzję o leczeniu. Najczęściej stosuje się leki miejscowe. Leki doustne wielu specjalistów stosuje, gdy pomiary wykazują wartości wyższe od 28-30 mm Hg.

Warto wiedzieć, że nadciśnienie wewnątrzgałkowe może prowadzić do jaskry, która powoduje zmiany pola i ostrości widzenia oraz uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Nadciśnienie a soczewki kontaktowe

Podczas badania, mającego na celu dobór soczewek kontaktowych, specjalista wykonuje m.in. pomiar ciśnienia śródgałkowego. Nadciśnienie oczne stanowi przeciwwskazanie do noszenia szkieł. Soczewki dopuszczalne są jedynie okazjonalnie i pod ścisłą kontrolą specjalisty. Soczewki jednodniowe można założyć, gdy z jakiegoś powodu chcemy zrezygnować z okularów (np. na ślub czy ważną imprezę). Należy jednak zachować restrykcyjne środki ostrożności, ponieważ soczewki to ciało obce w oku, które może je podrażniać i prowadzić do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. U osób ze zdiagnozowaną jaskrą noszenie szkieł kontaktowych jest bardzo ryzykowne.

W przypadku nadciśnienia tętniczego, również nie zaleca się noszenia soczewek kontaktowych. Wiąże się ono ze zmianami dna oka, a szkła mogłyby powodować dodatkowe podrażnienia. Efektem mogłaby stać się infekcja lub poważne zakażenie. Należy pamiętać, że już przy II stopniu nadciśnienia tętniczego dochodzi do stwardnienia i zwężenia tętniczek, a w III i IV stopniu choroby pojawiają się krwotoki śródsiatkówkowe, mikrotętniaki oraz obrzęki tarczy nerwu wzrokowego. To sprawia, że zakładanie soczewek byłoby niekomfortowe i niosłoby ze sobą poważne ryzyko.