Jak oczy widzą w ciemności?

Ludzki wzrok najlepiej funkcjonuje przy dostępie do naturalnego światła dziennego. Widzenie możliwe jest jednak także po zmierzchu. Jak ludzkie oczy widzą w ciemności?

Z naszego artykułu dowiesz się:

• Jak ludzkie oko widzi w ciemności?

• Co zrobić, aby zaadoptować oko do widzenia w gorszych warunkach świetlnych?

Jak ludzkie oko widzi w ciemności?

Światło trafia do oka za pośrednictwem źrenicy. Działa ona na podobnej zasadzie, co przysłona w aparacie fotograficznym. Przy jasnym świetle, źrenica kurczy się i blokuje nadmiar światła dopływającego do siatkówki. W ciemności źrenica rozszerza się, aby wpuścić do siatkówki więcej światła. Ciekawostką jest, że niektóre zwierzęta widzą nawet przy bardzo niskim natężeniu światła – np. u kotów źrenice w ciemności rozszerzają się w dużym stopniu, co pozwala lepiej wykorzystać nawet nikłe oświetlenie.

Widzenie światła możliwe jest dzięki komórkom światłoczułym: pręcikom i czopkom Czopki pozwalają dostrzegać szczegóły obrazu i kolory, ale potrzebują do prawidłowej pracy większej ilości światła. Komórki pręcikowe pozwalają na widzenie w czarno-białych barwach i w dużo niższej rozdzielczości, ale są wrażliwe nawet na słabsze światło. To właśnie dzięki nim widzimy nawet przy nikłym oświetleniu, ale obraz ten jest odbierany w odcieniach szarości.

W komórkach światłoczułych znajdują się specjalne związki chemiczne (fotobarwniki). Przy mocnym świetle barwnik się rozkłada, a nasze oczy nie są wtedy wrażliwe na słabsze światło. W ciemności dochodzi zaś do zjawiska określanego adaptacją ciemności. Powstaje ono dzięki rodopsynie (purpurze wzrokowej, czerwieni wzrokowej). Jest to światłoczuły związek chemiczny, zawarty w siatkówce wszystkich kręgowców (oraz głowonogów i stawonogów), który absorbuje światło i pozwala ludzkiemu oku widzieć nawet przy słabym oświetleniu. Ciekawostką jest, że w nocy czerwone światło wydaje się najciemniejsze, a niebieskie najjaśniejsze. 

Co zrobić, aby zaadoptować oko do widzenia w gorszych warunkach świetlnych?

Czopki w około 5-7 minut adaptują się do jasnego światła, dlatego nasze oczy szybko przyzwyczajają się do niego. Komórki pręcikowe potrzebują około 45 minut, aby zaadoptować się do widzenia w ciemności (na poziomie około 80%).

Okuliści zalecają, aby dbać o wzrok, ponieważ zdrowe oczy szybciej adaptują się do słabszych warunków świetlnych. Ważna jest prawidłowa dieta bogata w witaminę A oraz unikanie palenia papierosów. Niekorzystny wpływ na stan wzroku mają promienie UV, dlatego przy silnym nasłonecznieniu powinniśmy nosić okulary z wysokim filtrem. Warto również zmniejszyć jasność ekranów urządzeń, z których korzystamy (komputer, smartfon, telewizor), aby nadmiernie nie przeciążać oczu oraz unikać patrzenia bezpośrednio w bardzo jasne źródło światła. W czasie prowadzenia samochodu po zmierzchu powinniśmy obserwować linie na drodze, unikając jednocześnie spoglądania w światła mijających nas pojazdów. W nocy lepiej widzimy przedmioty, na które spoglądamy z boku, a nie na wprost. Dlaczego? Ponieważ najwięcej pręcików znajduje się na bocznych częściach siatkówki.