Zmętnienie ciała szklistego – czym są latające czarne punkty przed oczami?
Spoglądasz na białą ścianę i masz wrażenie, że widzisz drobne niteczki, pajęczyny, kółka lub latające muszki? Czarne punkty przed oczami mogą świadczyć o zmętnieniu ciała szklistego. Dowiesz się, czym ono jest i czy jest niebezpieczne.
Z tego artykułu dowiesz się:
• Jak powstaje zmętnienie ciała szklistego?
• Czy czarne punkty przed oczami są niebezpieczne?
• Czym są męty łagodne i patologiczne?
• Jakie są czynniki ryzyka?
• Jak leczy się zmętnienie ciała szklistego?
Jak powstaje zmętnienie ciała szklistego?
Ludzkie oczy są wypełnione przez gęstą substancję – żel ciała szklistego. Ta przezroczysta substancja składa się z wody i kolagenu, kwasu hialuronowego oraz rozpuszczalnych białek. Ciało szkliste to podpora dla gałki ocznej, przez którą swobodnie przenika światło. Wraz z upływem lat, substancja ta robi się coraz rzadsza, dlatego zaczynają się przedostawać do niej odpadki. Padająca wiązka światła sprawia, że zaczynają być one widoczne jako ciemne plamki (często odbierane jako tzw. muszki przed oczami). W ciele szklistym skupiają się również włókna kolagenowe, które są widoczne na wiązce światła.
Zmętnienie ciała szklistego najczęściej pojawia się około 50. roku życia i stanowi naturalne zjawisko fizjologiczne. Męty mogą jednak pojawić się nawet u dzieci lub w okresie płodowym.
Czy czarne punkty przed oczami są niebezpieczne?
Czarne punkty przed oczami są efektem zmętnienia ciała szklistego i rzucania przez męty cienia na siatkówkę. Utrudniają one nieco widzenie, ale same w sobie nie są niebezpieczne dla wzroku. Warto jednak wiedzieć, że czasami zmętnienia mogą świadczyć o chorobach oczu, które zagrażają prawidłowemu widzeniu, a nawet mogą prowadzić do utraty wzroku.
Zmętnienia ciała szklistego mogą towarzyszyć jego rozwodnieniu. Żel zmienia wtedy konsystencję, co może doprowadzić do odłączenia się ciała szklistego od siatkówki. W efekcie zmniejszania się objętości ciała szklistego może zaś dojść do obkurczenia i zapadnięcia się gałki ocznej. Warto wiedzieć, że z wiekiem struktura ciała szklistego oka obkurcza się, czego konsekwencją może być zaniknięcie jego przedniego połączenia z siatkówką. U osób, które ukończyły 65. rok życia, może dojść do zaniku tylnego połączenia ciała szklistego i siatkówki. Gdy dojdzie do odłączenia ciała szklistego od soczewki, rośnie ryzyko odwarstwienia siatkówki.
Ponadto czarne punkty przed oczami czasami świadczą o:
• chorobach siatkówki,
• retinopatii cukrzycowej,
• rozwoju guza wewnątrzgałkowego,
• migrenie z aurą,
• anemii,
• nadciśnieniu ocznym,
• wylewie pod oko.
Gdy męty przed oczami pojawiają się coraz częściej i zwiększa się ich ilość, towarzyszą im błyski światła, tracimy zdolność widzenia peryferyjnego lub odczuwamy ból oczu, należy skorzystać z pomocy lekarza okulisty. Specjalista wykona badania i oceni, czy zmętnienie ciała szklistego związane jest z wiekiem i nie zagraża zdrowiu naszych oczu, czy jest objawem ubocznym innych chorób.
Czym są męty łagodne i patologiczne?
Męty łagodne nie zagrażają oczom. Powstają z tkanek wewnątrzgałkowych, dlatego układ immunologiczny nie kwalifikuje ich jako ciała obcego (z tego powodu nie wchłaniają się samoistnie). Przypominają one nitki, chmury, pajęczyny lub drobne, rozproszone punkty. Gdy dojdzie do oderwania części tkanki glejowej, która łączy ciało szkliste z nerwem wzrokowym, zmętnienie ma postać pierścienia (pierścień Weissa).
Zmętnienia patologiczne, mogą powstać m.in. w wyniku przedostania się do oka ciała obcego, wylewu krwi czy rozwoju stanu zapalnego. Męty spowodowane wylewem krwi mogą przemieszczać się w oku lub wchłonąć (po kilku tygodniach).
Jakie są czynniki ryzyka?
Dokładne podłoże tworzenia się mętów ciała szklistego w oku nie jest do końca zbadane. Eksperci obwiniają za ich tworzenie zachwianie równowagi biochemicznej kolagenu i kwasu hialuronowego oka oraz zaburzenia metaboliczne (w komórkach siatkówki i kolagenie) czy wiązania krzyżowe między włóknami kolagenowymi. Udowodniono, że wraz z wiekiem dochodzi do powolnej degradacji ciała szklistego i siatkówki.
Do powstania mętów w oku przyczyniają się także:
• nadciśnienie tętnicze,
• retinopatia cukrzycowa,
• urazy oka (obecność ciała obcego w gałce ocznej),
• zapalenie błony naczyniowej,
• zapalenie nerwu wzrokowego,
• ropne zapalenie ciała szklistego.
Jak leczy się zmętnienie ciała szklistego?
Łagodne męty nie wymagają leczenia. W przypadku, gdy w znacznym stopniu zaburzają one widzenie i utrudniają wykonywanie codziennych zadań (np. prowadzenie samochodu, czytanie, pracę przy komputerze), stosuje się zabiegi chirurgiczne lub laserowe.
Zabieg chirurgiczny określany jest terminem witrektomii. Polega on na nacięciu i usunięciu ciała szklistego oraz wypełnieniu oka sztuczną substancją (stosuje się płyny lub gaz), która zapewni prawidłowe napięcie gałki ocznej.
Leczenie laserowe określa się terminem witreolizy. Zabieg ten pozwala odparować lub rozdrobnić i usunąć zmętnienia w ciele szklistym oka. Witreoliza jest bezbolesna i trwa około 20-60 minut (najczęściej zabieg trzeba wykonać dwukrotnie).
