Jęczmień – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie

Jęczmień na oku jest grudkowym ropieniem gruczołu lub gruczołów, które mają swoje ujście na brzegu powieki. Infekcja pojawia się wskutek zakażenia gronkowcem brzegów powieki, gruczołów tarczkowych i przyrzęskowych. Wyglądem przypomina ziarenko zboża, prezentuje się bardzo nieestetycznie i wywołuje ból. Nieleczony jęczmień może doprowadzić do pojawienia się gradówki, dlatego warto szybko przeciwdziałać infekcji.

Z naszego poradnika dowiesz się:

• Co to jest jęczmień i jak powstaje?

• Jakie są przyczyny powstania jęczmienia?

• Jakie są objawy jęczmienia?

• Jak wygląda leczenie jęczmienia?

• Czy domowe sposoby na jęczmień działają?

• Jak zapobiegać tworzeniu się jęczmienia?

Co to jest jęczmień i jak powstaje?

Jęczmieniem nazywa się grudkowy ropień jednego lub kilku gruczołów mających ujście na brzegach powieki. Infekcja w równym stopniu dotyka kobiety i mężczyzn. Najwyższa podatność na nawracanie dolegliwości występuje u dzieci.

Wyróżnia się jęczmień:

• zewnętrzny – powstaje, gdy gronkowiec wywołuje zapalenie gruczołów Zeissa bądź Molla. Czerwona, bolesna grudka pojawia się na zewnętrznej powiece (tuż u nasady rzęs), która z czasem tworzy żółty lub różowy czubek. Jęczmień zewnętrzny przeciętnie dojrzewa na powiece kilka dni, a następnie pęka i powoli zasycha,
• wewnętrzny – powstaje, gdy dochodzi do zapalenia gruczołów Meiboma (gruczoły tarczkowe), nie jest widoczny na zewnątrz. Jest bardziej bolesny niż jęczmień zewnętrzny. Ma postać żółtej grudki pod powieką, która powinna w ciągu kilku dni samoistnie zaschnąć.

Jakie są przyczyny powstania jęczmienia?

Ropień powstaje, gdy bakterie przedostają się do błony śluzowej. Ryzyko rośnie, gdy pocieramy powieki brudnymi rękami (z tego powodu jęczmień często pojawia się u dzieci) lub przebywamy w zadymionych pomieszczeniach. Jęczmień często tworzy się u osób, które źle dopasowują kosmetyki do makijażu oczu i nie dbają o staranny demakijaż przed snem. Nadmiar tuszu może gromadzić się na rzęsach i zatkać ujścia gruczołu łojowego, co wywołuje stan zapalny.

Ryzyko wystąpienia jęczmienia rośnie u osób:

• w podeszłym wieku,
• noszących soczewki kontaktowe (niezbędne jest zachowanie restrykcyjnej higieny, aby na ich powierzchni nie rozwinęły się bakterie),
• cierpiących na alergię oczną,
• nie korygujących lub nieprawidłowo korygujących wady wzroku,
• cierpiących na trądzik różowaty,
• borykających się z łojotokowym zapaleniem skóry.

Specjaliści wskazują także, że wyższe ryzyko rozwoju tej infekcji występuje u osób z obniżoną odpornością (np. wskutek chorób) oraz u pacjentów z nieleczoną cukrzycą.

Jakie są objawy jęczmienia?

Jęczmień zewnętrzny to czerwona grudka z wyraźnym żółtym czubkiem, która pojawia się na powiece. Po kilku dniach ropień powinien pęknąć i oczyścić się. Tworzeniu i dojrzewaniu jęczmienia towarzyszy ból. Jęczmień wewnętrzny ma postać żółtej, bolesnej plamki, którą zobaczymy po odsunięciu powieki za rzęsy.

Infekcji mogą towarzyszyć:

• bóle brzegów powiek,
• obrzęk powiek,
• zaczerwienienie powiek,
• wyższa wrażliwość oczu na światło.

Jak wygląda leczenie jęczmienia?

Jęczmień zewnętrzny powinien po kilku dniach samoistnie pęknąć. Zanim to nastąpi, należy delikatnie przemywać powieki preparatami do higieny brzegów powiek dostępnymi w aptece – delikatnie masując. Po pęknięciu można zastosować delikatny masaż powieki tymi samymi preparatami lub wacikiem z delikatnym płynem do demakijażu. Jęczmień wewnętrzny po kilku dniach samoistnie wysycha. Pęknięcie lub wysuszenie grudki można przyspieszyć, gdy będziemy przykładać do powiek letnie kompresy (nie mogą być za ciepłe).  Dobrze sprawdzi się ziele świetlika – nasączony nim kompres należy kilka razy dziennie przykładać do powieki (na około 10-15 minut). Świetlik łagodzi ból i zmniejsza stan zapalny.

Gdy infekcje nawracają, warto udać się do specjalisty. Okulista zastosuje odpowiednią terapię antybiotykami. W niektórych przypadkach (zwłaszcza przy jęczmieniu wewnętrznym) niezbędna może okazać się interwencja chirurgiczna.

Czy domowe sposoby na jęczmień działają?

Domowym sposobem jest przykładanie do powieki ugotowanego, lekko ciepłego jajka (około 37 stopni). Pomaga ono rozgrzać i rozmasować powiekę, co przyspiesza pęknięcie ropnia i jego samoistne oczyszczenie.

Na jęczmień często stosowano pocieranie oka złotą obrączką. Czy ta metoda zaczerpnięta z medycyny ludowej jednak działa? Otóż podczas tarcia powstaje ciepło, co pozwala ogrzać i rozmasować miejsce zakażenia. Masaż poprawia przepływ krwi, co daje większą szansę białym krwinkom na zwalczenie infekcji. Należy jednak dokładnie zdezynfekować obrączkę, aby nie przenieść na powiekę bakterii.

Jak zapobiegać infekcji?

Aby ustrzec się infekcji, należy szczególną wagę przyłożyć do dbania o higienę oczu. Ważne jest częste mycie rąk i nie pocieranie nimi powiek. Wieczorem należy wykonywać staranny demakijaż oczu, unikać zadymionych pomieszczeń (dymu papierosowego i wystrzegać się pożyczania tuszów, cieni i podobnych kosmetyków do oczu od innych. Ważne jest także, aby nie stosować preparatów do demakijażu i kosmetyków do oczu, które utraciły termin ważności.

Osoby, które noszą soczewki kontaktowe, powinny o nie starannie dbać. Ważna jest codzienna dezynfekcja soczewek w specjalnym preparacie i przechowywanie ich wyłącznie w pojemniku na soczewki. Nie należy przedłużać terminu noszenia soczewek.